Ustawa Kodeks Pracy reguluje m.in. obowiązki pracodawcy i pracowników. Ogólne obowiązki pracowników omówione są w kilku artykułach a za najważniejszy można uznać Art. 100. Artykuł ten mówi, że zatrudniony powinien pracować sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, przestrzegać czasu pracy, ustalonego w zakładzie pracy porządku i regulaminu pracy. Pracownik powinien dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz przestrzegać tajemnicy której ujawnienie może narazić pracodawcę na szkodę.
OBOWIĄZKOWE SZKOLENIA BHP
Art. 211 KP określa podstawowe obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy a w punkcie 1 stanowi, że zatrudnieni mają znać przepisy i zasady BHP oraz brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu. Z zapisu tego wynika jednoznacznie, że pracownicy nie mogą odmówić udziału w szkoleniach wstępnych ogólnych i stanowiskowych BHP oraz analogicznie w szkoleniach okresowych BHP.
OBOWIĄZKI PRACOWNIKÓW W ZAKRESIE BHP
Na wstępie Art. 211 KP czytamy, że stosowanie przepisów i zasad BHP jest podstawowym obowiązkiem pracownika. Z zapisu tego razem z Art. 52 KP wynika, że za rażące naruszenie obowiązku w zakresie BHP pracodawca może wypowiedzieć umowę z winy pracownika bez terminu wypowiedzenia a więc zastosować tzw. dyscyplinarkę.
W szczególności Art. 211 zobowiązuje pracowników do tego aby:
- znać przepisy BHP i pracować zgodnie z tymi zasadami,
- stosować się do poleceń przełożonych o ile są zgodne z prawem i umową o pracę,
- dbać o należyty stan maszyn, narzędzi i urządzeń,
- stosować środki ochrony zbiorowej a także przydzielone środki ochrony indywidualnej,
- poddawać się zaleconym, profilaktycznym badaniom i stosować się do wskazań lekarskich,
- natychmiast zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo innym niebezpieczeństwie,
- współdziałać z pracodawcą w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
OBOWIĄZKI NIEPRACOWNIKÓW (SAMOZATRUDNIONYCH, ZLECENIOBIORCÓW ITP.) W ZAKRESIE BHP
Przepisy dotyczące osób wykonujących pracę na innej podstawie niż umowa o pracę są nieprecyzyjne i często nie są wprost uwzględnione ale zgodnie z Art. 3041 osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych są zobowiązane do stosowania się do Art. 211 KP tak samo jak by były pracownikami. Dlatego jeżeli zleceniodawca chce przeszkolić zleceniobiorców w zakresie BHP to ci nie mają prawa odmawiać. Jeżeli pracodawca na jakimś stanowisku pracy wydaje pracownikom odzież i środki ochrony indywidualnej to musi wymagać aby zleceniobiorcy także stosowali te same środki ochrony. Kwestię kto zapewnia te środki ochrony zleceniobiorcy może regulować umowa ale obowiązek stosowania ich ciąży na zleceniobiorcy tak samo jak na pracowniku etatowym.